از شاخص‌های هنجاری علم تا ظهور اخلاق علمی
تاریخ انتشار: ۳۰ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۵۰۳۷۶
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، اخلاق، مجموعه اصول و هنجارهای اعتقادی است که رفتار انسان‌ها براساس این رفتارها قضاوت می شود.
محمد شاپوری (دکتری جامعه‌شناسی فرهنگی و مدرس دانشگاه) در مقاله‌ای با عنوان «تقابل علم، اخلاق و اخلاق علمی» می‌نویسد؛ اخلاق مجموعه‌ای ازارزش‌ها و باورها؛ دستورالعمل‌ها؛ قواعد و قوانینی است که دستوراتی را برای نظم‌بخشی به جوامع و برای اطاعت فردی یا جمعی صادر می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
* تعریف انواع اخلاق
از نظر این پژوهشگر وقتی از اخلاق حرف می‌زنیم باید سه وجه را از یکدیگر تفکیک کنیم:
اخلاق مجموعه‌ای ازارزش‌ها و باورها؛ دستورالعمل‌ها؛ قواعد و قوانینی است که دستوراتی را برای نظم‌بخشی به جوامع و برای اطاعت فردی یا جمعی صادر می‌کند اخلاق اجتماعی اخلاق علمی اخلاق حرفهایوی می افزاید که اخلاق اجتماعی شامل معیار‌های عام اخلاقی در قلمرو جامعه است که از آن به Moral تعبیر می‌شود. ولی اخلاق علمی، Ethics، ناظر به رفتارها و الزامات هنجاری در امر علمی است و اخلاق حرفه‌ای معیار‌های اخلاقی یک حرفه، صنف، شغل و نهاد و ... را شامل می‌شود.
* ویژگی‌ها و شاخص‌های هنجاری علم
به زعم این پژوهشگر می‌توان از این منظر برای علم ویژگی‌هایی قائل شد که یک عالم باید آن معیار‌های رفتاری مبتنی بر اخلاق را رعایت کند. این الزامات اخلاقی موجب رشد و گسترش علم می‌شود.
به عنوان مثال رابرت کی‌مرتن چنین شاخص‌های هنجاری برای علم بر می‌شمرد:
اشتراک‌گرایی (یافته‌ها و اکتشافات علمی، ثروت یا حق فردی پژوهشگران نیست بلکه به جامعه تعلق دارد) عام‌گرایی (دانشمند وطن دارد، ولی علم بی وطن است) شک سازمان‌یافته (جزم اندیشی در علم جایی ندارد) اصالت (جعل، دستکاری، تقلب در علم ممنوع است) بی طرفی عاطفی (درعلم نباید جانب‌داری انجام گیرد) تواضع و فروتنی (احترام و قدردانی از میراث بشری، و اعتراف بر ضعف‌های شخصی خود) به رسمیت شناختن عالم (باید شایستگی‌های دیگران را به رسمیت بشناسد) شناخت یا معرفت یعنی فهمیدن، درک کردن یا دریافتن چیزی به صورت بی‌واسطه، یعنی شناخت از طریق خود شیء* ظهور اخلاق علمی
از نظر این پژوهشگر همواره در برابر رسوایی‌های اخلاقی در جوامع بشری و سازمان‌ها و فضا‌های کسب و کار راهکار‌های اخلاقی مطرح بوده است که مرتبط با جایگاه‌های فلسفی و دینی بوده‌اند؛ اما به‌رغم این راهکارها، هم چنان مشکلات اخلاقی و رسوایی‌های اخلاقی در مسیر تاریخ رو به تزاید بوده است.
او در ادامه می‌نویسد در زمان‌های اخیر علاوه بر نسخه‌های اخلاقی حوزه‌های فلسفه و دین، اخلاق علمی نیز پا به منصه ظهور نهاده است. شناخت یا معرفت یعنی فهمیدن، ادراک کردن یا دریافتن چیزی به صورت بی‌واسطه، یعنی شناخت از طریق خود شیء. در این موقعیت شناخت، بی‌واسطه و به کمک تجربه و تقابل رخ داده است.
* انواع شناخت در حوزه علم
به زعم شاپوری این شناخت شامل انواعی است که در حوزه دانش می‌توان بدان اشاره نمود: شناخت فلسفی؛ شناخت دینی؛ شناخت علمی؛ شناخت هنری؛ شناخت عامیانه آن چه این گونه‌ها را از یکدیگر متمایز می‌نماید سطوح مطالعاتی پدیده‌های مورد نظر و روش بررسی آنها است.
او در ادامه می‌نویسد علم، فلسفه و دین عمدتاً به موضوع‌های اخلاقی پرداخته و راهکار‌هایی را در مورد مشکالت این حوزه مطرح می‌کنند. علم با اتکا بر تجربە تعمیمی، موضوع‌های مربوطه را در سطح جزء و وابسته به زمان و مکان خاص و به طور ویژه با روش‌های عینی، آزمون‌پذیر، خطاپذیر، محتمل و تکرار پذیر مورد بررسی قرار می‌دهد.
اصول اخلاقی اجتماعی وابسته به عوامل متعددی از جمله چگونگی تربیت، مذهب سنن و عقاید جامعه‌ای است که در آن زندگی میکنیماین نویسنده معتقد است که فلسفه با اتکا بر تجربە تفریدی موضوعات مربوطه را در سطح کلی و عام فارغ از زمان و مکان خاص روش‌های بیشتر عقلانی یا بعضاً شهودی یا تجربی تفریدی، مورد بررسی قرار می‌دهد.
و او می‌نویسد دین نیز با اتکا بر تجربە تفریدی، موضوعات مربوطه را در سطوح کلی و مطلق، فارغ از زمان و مکان خاص با اتکا بر شهود فردی، عقل و تجربه فردی بررسی می‌نماید.
بنابراین رویکرد علمی با ورود به دنیای اخلاق کسب وکار در سطوح سازمانی، به جای ورود به حیطه مفاهیم انتزاعی و مباحث فلسفی، می‌کوشد کارکنان را در فعالیت‌های سازمانی و اخلاقیشان کمک نماید.
یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که اصول اخلاقی اجتماعی وابسته به عوامل متعددی از جمله چگونگی تربیت، مذهب، سنن و عقاید جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم. این اصول در طول زندگی ساخته می‌شوند و مبنای فرهنگی، فلسفی و مذهبی دارند که با توجه به آن مبانی رفتار خوب یا بد مورد قضاوت قرار می‌گیرد که دارای منابع متعددی هستند از جمله: دوستان؛ خانواده؛ پیشینه قومی مذهب؛ مدرسه؛ رسانه: تلویزیون، رادیو، روزنامه، مجله، اینترنت؛ مربیان یا الگو‌های فردی نقش.
انتهای پیام/
منبع: آنا
کلیدواژه: علم اخلاق علمی اخلاق پژوهش خوان اخلاق علمی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۵۰۳۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
روانشناسان نقش بسیار کلیدی در سلامت فردی و اجتماعی دارند
به گزارش خبرنگار استانی ایسکانیوز از چهارمحال و بختیاری، مراسم جشن بزرگداشت روز روانشناس و مشاور در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد برگزار شد.
این مراسم به همت کانون روانشناسان جوان دانشگاه، انجمن علمی دانشجویی روانشناسی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، باحضور هیئت رئیسه، اساتید و دانشجویان این حرفه، با سخنرانی اساتید روانشناس، اجرای برنامه‌های شاد، مسابقه، استندآپ کمدی و تقدیر از اساتید برتر گروه روانشناسی، در تالار امام خمینی(ره) دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد برگزارشد.
محمد قاسمی پیربلوطی مدیرگروه رشته روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد در این مراسم گفت: روز بزرگداشت روانشناس و مشاور، مصادف با سالروز ابلاغ قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران از سوی مجلس شورای اسلامی است که در پی آن جامعه روانشناسی، هویت یافت و باعث ارتقاء اعتبار این جامعه و نهایتاً موجب ارائه خدمات به جامعه شد.
وی با اشاره به اینکه رشته روانشناسی، یکی از رشته‌هایی است که در حوزه سلامت، فعالیت‌کند، افزود: طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامت، حالت رفاه جسمانی، روانشناختی، اجتماعی و معنوی، قلمداد می‌شود؛ که در حوزه معنوی، روانشناسان، نقش برجسته‌ای دارند.
افرادی که روان سالم دارند در زندگی موفق‌تر هستند
محمد قاسمی پیربلوطی با تأکید بر ارتباط دوطرفه ابعاد روانی و جسمانی افراد، یادآور شد: زمانی‌که انسان‌ها، از لحاظ روانی، سالم باشند، جسم آنها نیز سالم می‌شود و روابط اجتماعی بهتری را دارا و در زندگی، موفق‌تر هستند.
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد اضافه کرد: از لحاظ روانشناختی، فرد سالم، باعث شکل‌گیری خانواده سالم و خانواده سالم باعث ایجاد جامعه سالم می‌شود و همین موضوع، نشان از اهمیت وجود جامعه روانشناسی دارد.
وی اظهار کرد: براساس تحقیقات انجام‌شده، حدود 20 درصد مردم، دچار انواع مشکلات و اختلالات روانشناختی از جمله اضطراب، افسردگی، وسواس و ناسازگاری هستند و نزدیک به 400 نوع بیماری روانشناختی وجود دارد و این تعداد بیماری، به نوعی، افراد را در زندگی روزمره، فلج می‌کند و اجازه انجام امورات به فرد را نمی‌دهد؛ بنابراین نیاز دنیا و نیز کشور ما به متخصصین حوزه روان، یک نیاز جدی و مهم است و افرادی که در حوزه روانشناسی و مشاوره، تحصیل و به فعالیت می‌پردازند، نقش بسیار کلیدی در سلامت افراد و سلامت اجتماعی ایفا می‌کنند.
در کشور ایران حدود 20 هزار نفر دارای پروانه فعالیت از سازمان نظام روانشناسی هستند
مدیرگروه رشته روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد با اشاره به اینکه در حال حاضر، افرادی که عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره هستند و پروانه فعالیت از این مجموعه دارند را تعداد 20 هزار نفر ذکر کرد و گفت: با توجه به آمارها، جامعه به 80 هزار نفر دیگر از متخصصین روانشناسی، نیاز دارد تا بتواند، بطور کامل، سلامت روان جامعه را پوشش دهد و به ارتقاء سلامت روان در اجتماع، کمک کند.
قاسمی پیربلوطی با بیان اینکه بین روانشناس کتابی و روانشناس واقعی تفاوت‌هایی وجود دارد، تصریح کرد: توصیه بنده به دانشجویان رشته روانشناسی و مشاوره این است که علاوه بر یادگیری آموزه‌های علمی این رشته در کتاب‌ها، روانشناس واقعی باشید و ویژگی‌های یک روانشناس خوب را کسب و در وجود خویش نهادینه کنید.
وی، قابل اعتمادی، صبر، اخلاق نیکو و حرفه‌ای، سازگاری با خود و دیگران را از ویژگی‌های یک روانشناس خوب برشمرد.
وجود اختلالات روانشناختی باعث بروز بیماری جسمانی در افراد می‌شود
همچنین در ادامه این مراسم، طیبه شریفی عضو هیئت علمی گروه روانشناسی و مسئول امور زنان و خانواده دانشگاه آزاد اسلامی استان در رابطه با اهمیت مسائل روحی و روانی گفت: مسائل جسمی و روانشناختی تأثیر و ارتباط متقابل با یکدیگر دارد؛ اختلالات روانی از جمله، استرس، افسردگی، اضطراب و... باعث بروز بیماری‌های جسمی از جمله بیماری‌های قلبی‌عروقی، فشار خون، دیابت، زخم معده و... می‌گردد. همچنین باعث بروز اختلال در روابط میان‌فردی(اجتماعی و خانوادگی)می‌شود و نیز آرامش و بهزیستی روانشناختی فرد و جامعه را با اختلال جدی، مواجه می‌سازد.
وی افزود: مشکلات روحی و روانی، هیجانات و عواطف، حالت سرایتی دارند؛ در حقیقت، انسان‌ها، قربانی‌شده قربانی‌شده‌ها هستند؛ به معنای بهتر، شخصی که احساس مطلوب، چهره بشاش و پرانرژی دارد، آن را به دیگران، منتقل می‌کند و همچنین شخصی که سرشار از ناامیدی و یأس است، دیگران را بی‌رمق و بی‌انرژی می‌کند.
طیبه شریفی با اشاره به نقش درمانگران در قطع این حلقه معیوب بروز نابهنجاری‌ها و اختلالات درون‌فردی و میان‌فردی اظهار کرد: درمانگران باید بتوانند سلامتی و بهزیستی را به فرد و جامعه هدیه، کنند؛ آنان باید، زخم‌ها را مرحم نهاده، عفونت‌های ناشی از زخم‌های کهنه و غده‌های ناشی از این زخم‌ها را جراحی روانی کرده و این حال مطلوب جامعه، بدرقه راه درمانگران دلسوز و امین است؛ که با درک هم‌دلانه با مراجعان، اتاق درمان را به محیطی امن برای وی تبدیل کرده تا بتواند، آلام و دردهای خویش را فارغ از هرگونه، قضاوت و ناامنی، برون‌ریزی و نسبت به مشکل خود بینش پیدا کرده، درست اندیشیدن را آموخته، کج فهمی‌ها را به دور ریخته، دردها را جای‌گذاشته و آرامش و بارقه‌های امید و نیک اندیشی را با خود به ارمغان ببرد.
خبرنگار: محمود اسماعیل‌پور اشکفتکی
انتهای پیام/
کد خبر: 1228875 برچسب‌ها روان شناسی نظام روانشناسی مهارت‌های روانشناختی
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور